Η συχνότητα του υποθυρεοειδισμού στον γενικό πληθυσμό  είναι  4,6%  ( 0,3% πραγματικός και 4,3% υποκλινικός) και του υπερθυρεοειδισμού  1,3% (0,5% αληθής και 0,7% υποκλινικός). Επιπλέον πολύ συχνά παρατηρούνται αυξημένα (11%) επίπεδα αντισωμάτων  (TPO & Tg) ιδιαίτερα στην κύηση (18%) ενώ τέλος στις γυναίκες η συχνότητα εμφάνισης τους είναι 4-5 φορές πιο συχνές. Για όλα τα παραπάνω είναι πολύ σημαντικό στα πλαίσια του προγεννητικού ελέγχου  να ελέγχεται η λειτουργία του θυρεοειδούς στην κύηση.

Φυσιολογικές αλλαγές

Κατά την κύηση το μέγεθος του αδένα αυξάνεται από 0-30% ανάλογα με τις αποθήκες ιωδίου της εγκύου. Η αύξηση των οιστρογόνων οδηγεί σε 2-2,5 φορές αύξηση των πρωτεϊνών (TBG)  που δεσμεύουν τις ορμόνες του θυρεοειδούς. Επειδή με τον τρόπο αυτό η ελεύθερη μορφή (δραστική) των θυρεοειδών ορμονών μειώνεται ο αδένας αυξάνει την παραγωγή τους. Επιπλέον η κοινή υπο-ομάδα ( α- ) της TSH με την β-HCG οδηγεί σε αύξηση της πρώτης και άρα αύξηση των θυρεοειδικών ορμονών με τελικό σκοπό να περάσουν οι αυξημένες ορμόνες τον πλακούντα και να φθάσουν στο έμβρυο . Τελικά η αύξηση των ορμονών στο 1ο τρίμηνο είναι της τάξεως του 50% .

Υποθυρεοειδισμός

Οι ορμόνες του θυρεοειδούς είναι πολύ χρήσιμες στην ανάπτυξη του εμβρυϊκού νευρικού συστήματος όπως και στον πολλαπλασιασμό και την διαφοροποίηση του τροφοβλάστη του πλακούντα. Το έμβρυο ξεκινά να παράγει θυρεοειδικές ορμόνες από τις 18-20 εβδομάδες οπότε μέχρι εκείνο το χρονικό διάστημα καλύπτεται από αυτές της μητέρας. Ωστόσο οι ανάγκες του σε ελεύθερη θυροξίνη FT4 είναι μόνο  το 1/3 αυτό τις μητέρας γεγονός που ρυθμίζεται από ένζυμα του πλακούντα.  Ο εμβρυϊκός υποθυρεοειδισμός συγγενούς αιτιολογίας ή μητρικής από σοβαρό μητρικό υποθυρεοειδισμό  λόγω έλλειψης ιωδίου οδηγεί  σε διαταραχές νευροανάπτυξης του εμβρύου με  μεγάλη πνευματική καθυστέρηση(κρετινισμός) , κώφωση, σπαστικότητα και διαταραχή προσοχής.

Ο υποθυρεοειδισμός διακρίνεται σε αληθή όταν είναι αυξημένη η TSH και ελαττωμένη η ελεύθερη θυροξίνη (FT4) και σε υποκλινικό όταν η αυξημένη TSH συνοδεύεται από φυσιολογική FT4. Τα όρια της TSH σύμφωνα με το ACOG (Αμερικάνικο Κολλέγιο Μαιευτήρων Γυναικολόγων ΗΠΑ 2015) είναι για το 1ο τρίμηνο  0.1 to 2.5 mIU/L, το 2Ο τρίμηνο  0.2-3.0-mIU/L, και για το 3Ο τρίμηνο 0.3 – 3.0 mIU/L. Όσο αναφορά τα θυρεοειδικά αντισώματα (TPO & Tg) κατά ορισμένες μελέτες έχουν αρνητική επίδραση στην νευροανάπτυξη χωρίς ωστόσο να μπορεί να εξηγηθεί αιτιολογικά.  Ο μητρικός υποθυρεοειδισμός έχει αποδεδειγμένα αρνητική επίδραση στην ανάπτυξη του εγκεφάλου , του όγκου της φαιάς ουσία, του IQ και της συμπεριφοράς για αυτό είναι απαραίτητο να διορθωθεί ιδιαίτερα κατά το πρώτο τρίμηνο της κύησης ωστόσο ο υποκλινικός υποθυρεοειδισμός δεν αποδεικνύεται ότι επιδρά αρνητικά καθώς τα αποτελέσματα των μεταναλύσεων είναι αντιφατικά ενώ επιπλέον  η χορήγηση θυροξίνης σε αυτές τις περιπτώσεις δεν έχει θετικά αποτελέσματα στο έμβρυο.

Όσο αναφορά την επίδραση στην κύηση ο  αληθής υποθυρεοειδισμός έχει συσχετισθεί με αποβολές, προεκλαμψία, υπέρταση κύησης, αποκόλληση πλακούντα, πρόωρο τοκετό, χαμηλό βάρος νεογνού, αιμορραγία μετά τον τοκετό αυξημένη περιγεννητική νοσηρότητα και θνητότητα. Ανάλογα ο υποκλινικός μπορεί να οδηγήσει σε αποβολές, αποκόλληση πλακούντα, πρόωρη ρήξη υμένων και νεογνικό θάνατο. Έτσι λοιπόν είναι αναγκαία η φαρμακευτική αντιμετώπιση του αληθούς υποθυρεοειδισμού ενώ του υποκλινικού δεν έχει αποδειχθεί ότι βοηθά ( οδηγία ACOG) εκτός εάν υπάρχουν αυξημένα αντι-ΤΡΟ ή εάν η TSH>4mlU/L (οδηγία Αμερικάνικης Εταιρείας θυρεοειδούς ) .

Έμβρυο 22 εβδ. με διόγκωση θυρεοειδούς αδένα λόγω λήψης αντιθυρεοειδικών φαρμάκων από την μητέρα (προσωπικό αρχείο)

Αυξημένα θυρεοειδικά αντισώματα σε ευθυρεοειδικές γυναίκες

Η παρουσία αυξημένων TPO αντισωμάτων έχει συσχετισθεί με αυτόματες αποβολές πριν τις 20 εβδομάδες κύησης αλλά και πρόωρο τοκετό μέσω της αυτοάνοσης καταστροφής του θυρεοειδούς και άρα της μείωσης των εκκρινόμενων από αυτόν ορμονών. Ωστόσο επειδή τα αυξημένα αντισώματα συνήθως συναντώνται σε γυναίκες μεγάλης ηλικίας δεν είναι σίγουρο εάν τα αρνητικά αποτελέσματα οφείλονται στην ηλικία ή σε αυτά κάθε αυτά τα αντισώματα. Σε μελέτες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα τα αποτελέσματα είναι αντικρουόμενα και για αυτό δεν συστήνεται η χορήγηση λεβοθυροξίνης σε ευθυρεοειδικές γυναίκες με αυξημένα αντισώματα. Ωστόσο μια μεγάλη τυχαιοποιημένη μελέτη είναι σε εξέλιξη που μπορεί να αλλάξει τα παραπάνω.

Υπερθυρεοειδισμός

Ο υπερθυρεοειδισμός διακρίνεται σε αληθή όταν η χαμηλή TSH συνοδεύεται από αυξημένη FT4 και σε υποκλινικό όταν η τελευταία είναι φυσιολογική.  Στον αληθή συμπεριλαμβάνεται η παροδική θυρεοτοξίκωση της κύηση (1-3% ) που οφείλεται στην πολύ αυξημένη β-HCG που όπως είναι γνωστό διεγείρει τους TSH υποδοχείς  αυξάνοντας με αυτό τον τρόπο τις FT4/FT3 και μειώνοντας την TSH και η νόσος του Graves (0,5/1000) που είναι αυτάνοση κατάσταση όπου παράγονται αντισώματα έναντι των υποδοχέων της TSH (TRAB) διεγείροντας με αυτό ον τρόπο τους παραπάνω υποδοχείς να παράγουν μεγάλη δόση θυρεοειδικών ορμονών. Η παροδική θυρεοτοξίκωση έχει πολύ μικρή επίπτωση στο έμβρυο και για αυτό δεν απαιτείται θεραπεία καθώς εξαφανίζεται μετά τις 20 εβδομάδες οπότε μειώνονται τα επίπεδα της β-HCG. Ο αληθής υπερθυρεοειδισμός επηρεάζει την νευροανάπτυξη του εμβρύου οπότε η νόσος του Graves απαιτεί θεραπεία με αντιθυρεοειδικά φάρμακα όπως προπυθιουρακίλη(PTU) ή μεθιμαζόλη.  Επειδή η PTU προκαλεί ηπατοτοξικότητα και ανεπάρκεια ήπατος στην μητέρα αλλά είναι πιο αβλαβής στο έμβρυο   συστήνεται η χορήγηση της    μέχρι τις 16 εβδομάδες και ακολούθως  να δίδεται  μεθιμαζόλη . Και τα δύο παραπάνω φάρμακα πέρα από τις βλάβες που μπορούν να προκαλέσουν στο έμβρυο( PTU: κύστεις προσώπου και τραχήλου & βλάβες ουροποιητικού Μεθιμαζόλη:  απλασία δέρματος, ατρησία οισοφάγου και χοανών, κοιλιακά ελλείμματα, βλάβες νεφρών και ελλείμματα μεσοκοιλιακών διαφραγμάτων) είναι βλαβερή και η υπερδοσολογία τους. Για τους παραπάνω λόγους θα πρέπει η δόση των φαρμάκων αυτών να ρυθμίζεται στη κατώτερη δυνατή ώστε η FT4 να είναι  στα φυσιολογικά όρια ή λίγο πάνω από αυτά καθώς η υπερδοσολογία οδηγεί σε εμβρυϊκό υποθυρεοειδισμό (Διόγκωση θυρεοειδικού αδένα -εμβρυϊκό Goiter). Τα νεογνά/ έμβρυα  μητέρων με Graves είναι σε κίνδυνο για νεογνική /εμβρυική θυρεοτοξίκωση (1%) επειδή τα αυξημένα αντισώματα (TRAB) περνούν τον πλακούντα διεγείρουν τον εμβρυϊκό θυρεοειδή και αυξάνουν την παραγωγή των FT4/FT3 προκαλώντας ταχυκαρδία , διόγκωση του θυρεοειδούς(Goiter) υπολειπόμενη ανάπτυξη, εμβρυικό ύδρωπα, κρανιοσυνοστέωση και ενδομήτριο θάνατο οπότε θα πρέπει να βρίσκονται υπό στενή παρακολούθηση κατά την κύηση και μετά από αυτή

Γενετικής αιτιολογίας διαταραχές του θυρεοειδούς

Σπανίως ο υπερθυρεοειδισμός μπορεί να προκληθεί από υπερευαισθησία των TSH υποδοχέων στην HCG της κύησης λόγω οικογενής μετάλλαξης στα γονίδια που κωδικοποιούν την παραγωγή των υποδοχέων.

Για επείγοντα καλέστε στο     6944 66 85 70