Έγκυος

Η έγκυος θα πρέπει να ενημερώνεται για τα δικαιώματά της και τις παροχές που δικαιούται. Θα πρέπει να γνωρίζει ότι είναι ασφαλές να συνεχίζει να εργάζεται, εκτός από περιπτώσεις όπου το είδος, ο τρόπος και οι συνθήκες εργασίας μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο την κύησή της.

Όλες οι έγκυες, αλλά και οι γυναίκες που θέλουν να μείνουν έγκυες, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η ημερήσια πρόσληψη 400μg φυλλικού οξέος πριν από τη σύλληψη και έως τη 12η εβδομάδα κύησης, μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης βλαβών του νωτιαίου σωλήνα του εμβρύου (δισχιδής ράχη, ανεγκεφαλία). Η χορήγηση σιδήρου δεν συστήνεται ως ρουτίνα, καθώς δεν βοηθά τη μητέρα και το έμβρυο όταν δεν είναι απαραίτητο. Αντιθέτως, μάλιστα, μπορεί να έχει παρενέργειες. Επίσης, η έγκυος θα πρέπει να γνωρίζει ότι η ημερήσια πρόσληψη βιταμίνης Α άνω των 700μg μπορεί να είναι τερατογόνος και θα πρέπει να αποφεύγεται η λήψη συκωτιού και προϊόντων αυτού. Επιπλέον, χρήσιμη είναι η ημερήσια πρόσληψη 10μg βιταμίνης D κατά την κύηση και τη γαλουχία, ιδιαίτερα στις γυναίκες που, λόγω θρησκείας, πολύ μεγάλο τμήμα του σώματός τους είναι καλυμμένο με ρούχα, με αποτέλεσμα να έχουν πολύ μικρή έκθεση στον ήλιο ή γυναίκες που δεν καταναλώνουν αυγά, κρέας ή, τέλος, αυτές με BMI μεγαλύτερο από 30 kg/m2.

Η έγκυος θα πρέπει, για να μειώσει τον κίνδυνο μετάδοσης της λιστερίωσης, να πίνει μόνο παστεριωμένο ή UHT γάλα, να μην τρώει ωριμασμένα μαλακά τυριά, όπως Camembert, Brie, Blue cheese (δεν υπάρχει κίνδυνος με τα σκληρά τυριά, το cottage cheese και τα επεξεργασμένα τυριά). Επίσης, να μην τρώει pate οποιουδήποτε είδους, ακόμη και λαχανικών. Να μην τρέφεται με μη ή ανεπαρκώς μαγειρεμένα έτοιμα γεύματα. Για να μειωθεί ο κίνδυνος μετάδοσης της σαλμονέλας, να μην τρώει ωμά ή μερικώς βρασμένα αυγά ή τροφές που μπορεί να τα περιέχουν (μαγιονέζα), καθώς και ωμά η μερικώς ψημένα κρέατα, ιδίως πουλερικά.

Ελάχιστα φάρμακα είναι απολύτως ασφαλή κατά την κύηση, γι’ αυτό το λόγο θα πρέπει να χρησιμοποιούνται με φειδώ. Εάν χρειαστούν, θα πρέπει να «ζυγίζεται» το όφελος και η βλάβη. Το ίδιο ισχύει για τα φάρμακα που δεν πωλούνται με ιατρική συνταγή.

Η έγκυος θα πρέπει να γνωρίζει ότι μπορεί να ξεκινήσει ή να συνεχίσει μέτρια άσκηση. Ωστόσο, θα πρέπει να είναι επιφυλακτική για πιθανούς κινδύνους σε ασκήσεις όπου υπάρχει σωματική επαφή, συγκρούσεις και χρήση ρακετών, για να αποτραπεί ο κίνδυνος κοιλιακών τραυμάτων, πτώσεων και καταπόνησης αρθρώσεων. Τέλος, προσοχή απαιτούν και οι καταδύσεις, που μπορούν να οδηγήσουν σε βλάβες και νόσο αποσυμπίεσης των εμβρύων.

Επιτρέπεται, καθώς δεν έχει συσχετισθεί με επιπλοκές της κύησης.

Η άμεση επίδραση της κάνναβης στο έμβρυο δεν έχει αποδειχθεί, ωστόσο ισχύει το ίδιο με τη βλαπτικότητα του καπνίσματος, άρα οι έγκυες θα πρέπει να ενθαρρύνονται να μην κάνουν χρήση της κάνναβης.

Οι έγκυες θα πρέπει να γνωρίζουν ότι τα μακρινά ταξίδια σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο θρόμβωσης, ωστόσο είναι άγνωστο εάν αυτός ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος ή όχι του γενικού κινδύνου. Στο γενικό πληθυσμό συστήνεται η χρήση ελαστικών καλτσών, για την μείωση του κινδύνου.

Οι έγκυες θα πρέπει να γνωρίζουν τη σωστή χρήση των ζωνών ασφαλείας, που πρέπει να είναι τριών σημείων, ώστε να περνά πάνω και κάτω από την κοιλιά και να μην την καλύπτει.

Οι γυναίκες θα πρέπει να γνωρίζουν ότι, στις περισσότερες περιπτώσεις, η ναυτία και οι έμετοι σταματούν αυτόματα μεταξύ 16 και 20 εβδομάδων κύησης και δεν σχετίζονται με κακή έκβαση αυτής. Σε περίπτωση που απαιτείται θεραπεία των συμπτωμάτων, συστήνονται μη φαρμακολογικά μέσα (ginger, βελονισμός) ή φαρμακολογικά μέσα (αντιισταμινικά).

Η αντιμετώπισή του στις έγκυες που υποφέρουν είναι η αλλαγή των διαιτητικών τους συνηθειών, με τελευταία επιλογή τη χρήση αντιόξινων.

Οι γυναίκες με δυσκοιλιότητα θα πρέπει να τροποποιούν τη δίαιτά τους, ώστε να περιλαμβάνει δημητριακά και φυτικές ίνες.

Καθώς δεν υπάρχουν ενδείξεις αποτελεσματικής θεραπείας τους, θα πρέπει να συστήνεται στις γυναίκες τροποποίηση της διαιτητικής τους αγωγής και, εάν τα συμπτώματα παραμένουν, θα πρέπει να χρησιμοποιούνται οι συνήθεις κρέμες για τις αιμορροΐδες.

Είναι συχνό σύμπτωμα της κύησης και η χρήση ελαστικών καλτσών βελτιώνει τα συμπτώματα, αλλά δεν εμποδίζει την εμφάνιση νέων.

Η αύξηση των κολπικών υγρών στην κύηση είναι κοινό σύμπτωμα, αλλά εάν συνοδεύεται από κνησμό, πόνο, κακοσμία ή πόνο κατά την ούρηση, θα πρέπει να διερευνηθεί, καθώς μπορεί να οφείλεται σε φλεγμονώδη παράγοντα.
Σε περίπτωση μυκητιασικής κολπίτιδας, θα πρέπει να δίνεται τοπική αγωγή μιας εβδομάδας, καθώς η από του στόματος αγωγή δεν έχει αποδειχθεί ότι είναι ασφαλής στην κύηση.

Η έγκυος, καθώς και η γυναίκα που σχεδιάζει εγκυμοσύνη, θα πρέπει να αποφεύγει την κατανάλωση αλκοόλ στους πρώτους 3 μήνες της κύησης, καθώς σχετίζεται με αυξημένη συχνότητα αποβολών. Εάν επιθυμεί την κατανάλωση αλκοόλ, συστήνεται να πίνει όχι περισσότερο από ½ με 1 ποτήρι μπύρας, 1-2 φορές την εβδομάδα, ή ένα μικρό ποτήρι κρασί (125ml) ή 25ml κάποιου αλκοολούχου ποτού. Αν και δεν έχει αποδειχθεί η ασφάλεια αυτών των ποσοτήτων, δεν έχει επιβεβαιωθεί και ότι αυτές οι ποσότητες βλάπτουν το έμβρυο. Οι έγκυες πρέπει, επίσης, να γνωρίζουν ότι η κατά περίπτωση λήψη άνω των 5 ποτών βλάπτει το έμβρυο.
Κατά την πρώτη επίσκεψή της, η έγκυος πρέπει να ενημερώνεται για τον κίνδυνο του ενεργητικού ή παθητικού καπνίσματος για τη γέννηση μικρού βάρους νεογνών, όπως και για προωρότητα.
Σε περίπτωση που η διακοπή του καπνίσματος δεν μπορεί να γίνει με φυσικό τρόπο, συστήνεται στις γυναίκες που θα χρησιμοποιήσουν αυτοκόλλητα νικοτίνης να τα αφαιρούν πριν από την κατάκλιση. Τέλος, όσες έγκυες δεν μπορούν να διακόψουν το κάπνισμα, θα πρέπει να το ελαττώσουν όσο το δυνατόν περισσότερο.

Αντιμετωπίζεται με ασκήσεις στο νερό και μασάζ.

Στην 1η επίσκεψη και στην 28η εβδομάδα της κύησης, συστήνεται έλεγχος και, εφόσον η αιμοσφαιρίνη είναι μικρότερη από 11g/100ml στην πρώτη επίσκεψη ή από 10.5 g/100ml στις 28 εβδομάδες, τότε συστήνεται διερεύνηση και η λήψη συμπληρωματικής σιδηροθεραπείας.

Πρέπει όλες οι γυναίκες να υποβάλλονται σε έλεγχο ομάδας αίματος και Rh στην πρώτη επίσκεψη, ώστε να χορηγηθεί η κατάλληλη προφύλαξη σε όλες τις μη ευαισθητοποιημένες Rh(-). Απαραίτητος είναι και ο έλεγχος για άτυπα αντισώματα ενάντια των ερυθρών αιμοσφαιρίων στην αρχή και στην 28η εβδομάδα της κύησης. Σε περίπτωση Rh(-) μητέρας, θα πρέπει να γίνει έλεγχος και του πατέρα.

Όλες οι έγκυες θα πρέπει να εξετάζονται έως τις 10 εβδομάδες της κύησης με τη μέθοδο της υγρής χρωματογραφίας για β-θαλασσαιμία και δρεπανοκυτταρική αναιμία (στις ομάδες όπου η εμβρυϊκή συχνότητα είναι άνω του 1.5/10000 κυήσεων). Εάν ο δείκτης του αίματος είναι MCH <27pg, θα πρέπει να υποβάλλονται όλες οι γυναίκες σε εξέταση, ασχέτως του κινδύνου που διατρέχουν. Σε περίπτωση που είναι φορείς, θα πρέπει άμεσα να εξετάζεται και ο πατέρας.

Σε αυτό περιλαμβάνεται ο ενδελεχής έλεγχος της ανατομίας του εμβρύου. Επιπλέον, σε περίπτωση που ανακαλυφθεί κάποια ανατομική βλάβη, ενημερώνονται οι γονείς για τη βαρύτητάς της, εάν είναι αντιμετωπίσιμη ή όχι, και πού πρέπει να γεννηθεί το έμβρυο, ώστε να τύχει της καλύτερης αντιμετώπισης. Ο ενδελεχής έλεγχος της καρδιάς του εμβρύου συστήνεται μόνο σε περιπτώσεις όπου υπάρχει ένδειξη.

Όλες οι έγκυες θα πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο για το σύνδρομο Down μεταξύ 11-14 εβδομάδων της κύησης. Για τις γυναίκες που αντιλήφθηκαν την κύησή τους αργότερα, ο έλεγχος δεν θα πρέπει να γίνεται πέρα από τις 20 εβδομάδες της κύησης. Το συνδυαστικό τεστ, που περιλαμβάνει τον έλεγχο της αυχενικής διαφάνειας, της β-HCG και της PAPP-A, είναι η σωστή επιλογή. Εξίσου καλό είναι και το τριπλό τεστ, για τις γυναίκες άνω των 15 εβδομάδων κύησης. Επίσης, οι γυναίκες θα πρέπει να ενημερώνονται ότι η εξέταση πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένο προσωπικό, ώστε να μη χάνει τη διαγνωστική της αξία και τις επιλογές που έχει η ίδια, σε περίπτωση παθολογικών αποτελεσμάτων. Τέλος, θα πρέπει να ενημερώνονται για τις τεχνικές CVS και της αμνιοπαρακέντησης, ως διαγνωστικά εργαλεία των παθολογικών αποτελεσμάτων.

• Ασυμπτωματική βακτηριουρία • Ασυμπτωματική κολπίτιδα • Έλεγχος για κυτταρομεγαλοϊό (δεν συστήνεται ρουτίνας εξέταση), ερυθρά, στρεπτόκκοκο ομάδας B (δεν συστήνεται ρουτίνας εξέταση), σύφιλη, τοξοπλάσμωση (δεν συστήνεται ρουτίνας εξέταση). Στα πλαίσια της πρωτοπαθούς πρόληψης της τοξοπλάσμωσης, οι έγκυες θα πρέπει να πλένουν τα χέρια τους πριν ασχοληθούν με τα τρόφιμα, να πλένουν καλά τα φρούτα και τα λαχανικά, να ψήνουν καλά τα κρέατα και τα έτοιμα γεύματα, να φορούν γάντια όταν ασχολούνται με τον κήπο και να αποφεύγουν τα περιττώματα από τις γάτες. • Έλεγχος για λοίμωξη από τον ιό της Ηπατίτιδας Β, C (δεν συστήνεται ρουτίνας εξέταση), HIV

Στην αρχική επίσκεψη, όλες οι έγκυοι θα πρέπει να ελέγχονται για την ύπαρξη προγνωστικών παραγόντων για σακχαρώδη διαβήτη, όπως BMI>30Kg/m2, προηγούμενο παιδί με βάρος γέννησης άνω των 4.500 γραμμαρίων, ιστορικό ΣΔ κύησης, 1ου βαθμού συγγενής με ΣΔ, καταγωγή με αυξημένο κίνδυνο (Μέση Ανατολή).

Η έγκυος πρέπει να ενημερωθεί ότι οι περισσότερες περιπτώσεις ΣΔ κύησης αντιμετωπίζονται με δίαιτα και άσκηση, ενώ ένα 10-20% απαιτούν αγωγή από του στόματος ή ινσουλίνη. Σε περίπτωση που ο ΣΔ δεν διαγνωσθεί ή δεν αντιμετωπιστεί, υπάρχει μικρός κίνδυνος επιπλοκών κατά το τοκετό, όπως η δυστοκία ώμων. Ωστόσο, η διάγνωσή του απαιτεί αυξημένη παρακολούθηση κατά την κύηση και τον τοκετό.

Η μέτρηση της Αρτηριακής Πίεσης και ο έλεγχος για πρωτεϊνουρία θα πρέπει να γίνεται σε κάθε εξέταση. Στην πρώτη επίσκεψη, θα πρέπει να καθορίζονται οι παράγοντες κινδύνου εμφάνισης προεκλαμψίας, που είναι η ηλικία >40 ετών, η πρωτοτοκία, η απόσταση από προηγούμενη κύηση άνω των 10 ετών, το ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό προεκλαμψίας, το BMI >30Kg/m2 , κάποια προϋπάρχουσα αγγειακή νόσος, όπως υπέρταση, νεφρική νόσος και πολυδυμία κύησης.

Πέρα από τις μηνιαίες μετρήσεις ΑΠ, συστήνεται, σε περίπτωση ύπαρξης των παραπάνω παραγόντων, αυτές να γίνονται πιο συχνά. Η μέτρηση της ΑΠ πρέπει να γίνεται ως εξής: Βγάλτε τα στενά ρούχα, τοποθετήστε το χέρι στο ύψος της καρδιάς και χρησιμοποιήστε το κατάλληλο μέγεθος περιχειρίδας. Φουσκώστε την περιχειρίδα 20-30mmHg πάνω από την ψηλαφητή συστολική πίεση και κατεβάστε το δείκτη αργά, με ταχύτητα 2mmHg /sec. Διαβάστε τη συστολική και τη διαστολική πίεση (εξαφάνιση του ήχου).

Ως αρτηριακή υπέρταση ορίζεται η διαστολική πίεση σε μια μόνη μέτρηση άνω των 110mmHg ή δυο συνεχόμενες, με απόσταση μεταξύ τους τουλάχιστον 4 ώρες. Ο συνδυασμός ή όχι με πρωτεϊνουρία (1+) απαιτεί στενή παρακολούθηση. Όταν συνυπάρχει και αύξηση της συστολικής άνω των 160mmHg σε δυο διαδοχικές μετρήσεις με απόσταση 4 ωρών μεταξύ τους, τότε θα πρέπει να λάβει η έγκυος θεραπεία.
Επίσης, θα πρέπει όλες οι έγκυες να ανησυχήσουν εάν εμφανίσουν συμπτώματα προεκλαμψίας, όπως σοβαρό πονοκέφαλο, προβλήματα όρασης (φωταψίες), πόνο πίσω από τις πλευρές, έμετο, ξαφνικό πρήξιμο προσώπου, χεριών, ποδιών.

Ρουτίνας εξέταση για πρόωρο τοκετό δεν είναι απαραίτητη.

Επειδή οι περισσότεροι χαμηλής πρόσφυσης πλακούντες, που ανευρίσκονται στο ανατομικό υπερηχογράφημα (20 εβδομάδες), μετακινούνται κατά τη γέννηση προς τα πάνω, απαιτείται επανεξέτασή του στις 32 εβδομάδες, μόνο όταν ο πλακούντας στο ανατομικό υπερηχογράφημα καλύπτει όλο το τραχηλικό στόμιο.