Εμμηνόπαυση
Εμμηνόπαυση
Menopoz
Menopoz, bir kadının genellikle 45 ila 55 yaşları arasında meydana gelen adet dönemlerinin durmasıdır. Az sayıda kadın için menopoz daha erken başlar. 40 yaşından önce ortaya çıkarsa erken menopoz (veya erken yumurtalık yetmezliği) olarak adlandırılır. Menopoz, yumurtalıklarınız östrojen adı verilen bir hormon üretmeyi bıraktığında ve yumurta salınımı durduğunda ortaya çıkar. Bundan oldukça uzun bir süre önce – birkaç ay veya birkaç yıl olabilir – östrojen seviyeleri düştüğü ama tamamen bitmediği için adetler daha az düzenli hale gelebilir. Buna perimenopoz veya klimakterik dönem denir.
Semptomlar
Menopoz sırasında sıcak basmaları, gece terlemeleri, kas veya eklem ağrıları, vajinal kuruluk, duygudurum değişiklikleri ve sekse karşı ilgisizlik gibi belirtileriniz olabilir. Menopoz her kadını farklı şekilde etkiler. Hiç semptomunuz olmayabilir veya hafif ve kısa süreli olabilir. Bununla birlikte, bazı kadınlar için şiddetli ve ağrılı olabilirler. Histerektomi (rahim ve yumurtalıkların cerrahi olarak çıkarılması) geçirdiyseniz, yine de menopoz semptomları yaşayabilirsiniz. Yaşınız nedeniyle meydana gelen diğer fiziksel değişiklikler menopoz ile yoğunlaşabilir. Örneğin, bir miktar kas gücü kaybedebilirsiniz ve osteoporoz ve kalp hastalığı riskiniz artabilir.
Sizinle çalışmak
Jinekoloğunuz sizinle menopozu tartışmalıdır. Sizin için neyin en iyi olduğuna birlikte karar verebilmeniz için gereken testleri, tedavileri veya sunulacak olan desteği açıklamalıdır. Eğer kabul ederseniz, aileniz veya eşiniz karar vermenize yardımcı olmak için buna katılabilirler.
Menopoz teşhisi
Menopoz semptomları günlük yaşamınızı etkiliyorsa, yaşınıza, semptomlarınıza ve adet görme sıklığınıza göre perimenopoz veya menopozda olup olmadığınızı teşhis etmesi için bir doktora görünmelisiniz. Eğer hormon tedavileri alıyorsanız (örneğin: regl dönemlerinde artan kan akışını tedavi etmek için), menopoza ne zaman girdiğinizi teşhis etmek daha zor olabilir. Yalnızca 40 ila 45 yaşları arasındaysanız ve döngü bozukluklarıyla birlikte (ne sıklıkta regl oluyorsunuz) menopoz semptomlarınız varsa, veya 40 yaşın altındaysanız ve doktorunuz menopozda olduğunuzdan şüpheleniyorsa (ayrıca bkz. erken menopoz) kan testi yaptırabilirsiniz. Kan testi, menopozda daha yüksek seviyelerde olan FSH (folikül uyarıcı hormon) adlı bir hormonu ölçer. Östrojen ve progestojen içeren bir kontraseptif veya yüksek dozda bir progestojen kullanıyorsanız, bu testi yaptırmamalısınız çünkü kontraseptif doğal FSH seviyelerini değiştirir.
Tedavisi var mı?
Polikistik over sendromunun tedavisi yoktur. Tedaviler, sendromun semptomlarını veya sonuçlarını tedavi etmeyi ve azaltmayı amaçlar. Tek başına ilaç kullanımının sağlıklı yaşam tarzı değişikliklerinden (kilo verme ve egzersiz) daha iyi olduğu kanıtlanmamıştır.
PKOS’lu birçok kadın, yalnızca sağlıklı bir diyet uygulayarak ve düzenli egzersiz yaparak semptomlarını ve uzun vadeli sağlık risklerini tıbbi müdahale olmaksızın başarılı bir şekilde yönetmiştir.
Menopoz semptomlarının tedavisi
Menopoz semptomlarıyla ilgili yardım arayan kadınlar için HRT (hormon replasman tedavisi) en sık reçete edilen tedavidir. HRT, seviyeleri menopozda düşen östrojenin yerine geçerek semptomları hafifletmeye yardımcı olur. HRT’yi tablet veya yama olarak veya cildinize uygulanacak jel şeklinde alabilirsiniz. HRT sizin için uygunsa ve ilgileniyorsanız, başlamaya karar vermeden önce doktorunuz size hem kısa vadede (önümüzdeki 5 yıl) hem de gelecekte yararları ve riskleri hakkında bilgi verecektir. Ayrıca size klonidin adı verilen bir ilaç gibi hormonal olmayan tedaviler veya insanların düşünme ve hissetme biçimlerini yönetmelerine yardımcı olan bir tür psikolojik tedavi olan bilişsel davranışçı terapi (BDT) gibi diğer tedavi türleri hakkında da bilgi vermelidir.
Reçetesiz tedaviler
Menopoz semptomları için reçetesiz birçok farklı tedavi alabilirsiniz. Bazı kadınlar tamamlayıcı tedavilerin yardımcı olduğunu düşünüyor. Bunları denemek isterseniz, doktorunuz kalitelerinin ve içeriklerinin bilinmeyebileceğini açıklamalıdır.
Η διαχείριση των συμπτωμάτων σας
-
Sıcak basmaları ve gece terlemeleri
Menopozda sıcak basmaları ve gece terlemeleri yaygındır. Onları tedavi etmek için jinekoloğunuzla faydalarını ve risklerini tartıştıktan sonra hormon replasman tedavisi gereklidir. Rahminiz varsa, östrojen ve progestojen içeren hormon replasman tedavisi almalısınız. Çünkü, tek başına östrojen devamında kanamaya yol açabilecek olan endometriyumun kalınlaşmasına neden olur. Rahminiz yoksa sadece östrojen yeterlidir. Bazı kadınlar karayılan otu (Doğu ABD ve Kanada’ya özgü, düğün çiçeği ve şakayığa benzer bir bitki) ve izoflavonoidler gibi besin takviyelerinin sıcak basmaları ve gece terlemelerini azaltabileceğini bulmuştur. Ancak bu ürünlerdeki bileşenler değişebilir ve güvenlikleri bilinmemektedir. Ayrıca aldığınız diğer ilaçlarla etkileşime girebilirler.
-
Kötü ruh hali
Kötü ruh hali, menopozun yaygın bir belirtisidir ve depresyondan farklıdır. Menopoz nedeniyle kendinizi kötü hissediyorsanız, hormon replasman tedavisi yardımcı olabilir. Başka bir olası tedavi bilişsel davranışçı terapidir ve menopozun bir sonucu olarak kötü ruh haliniz veya kaygınız varsa yardımcı olabilir. SSRI’lar ve SNRI’ler olarak adlandırılan antidepresan ilaçların, depresyon teşhisi konmadıkça, menopoz sırasında ruh hali değişimlerine yardımcı olduğu gösterilmemiştir.
-
Sekse karşı ilgi eksikliği
Bazı kadınlar menopoz döneminde sekse daha az ilgi duyarlar. HRT yardımcı olmazsa, bir testosteron takviyesi yardımcı olabilir.
Bugüne kadar, testosteron takviyeleri kadınlarda kullanım için lisanslı değildi.
-
Vajinal kuruluk
Vajinal kuruluğunuz varsa, vajinal östrojen kullanmalısınız; bu östrojen pesser, krem veya vajinal halka olarak doğrudan vajinaya yerleştirilir. Halihazırda HRT kullanıyor olsanız bile vajinal östrojeni gerektiği kadar kullanabilirsiniz. Nemlendirici ve kayganlaştırıcılar da yardımcı olabilir. Vajinal östrojen yardımcı olmazsa, daha yüksek bir doz alabilirsiniz. Vajinal östrojenin sorunlara yol açması nadirdir, ancak herhangi bir beklenmedik vajinal kanamanız varsa doktorunuzu bilgilendirmelisiniz. Doktorunuz size, kullanmayı bıraktığınızda belirtilerinizin tekrarlayacağını açıklamalıdır. Tıbbi nedenlerle hormon replasman tedavisi alamayan sizler için vajinal östrojen kullanımı uygun olabilir.
-
Hormon replasman tedavisinin yararları ve riskleri
Όταν οι ωοθήκες σας σταματήσουν να παράγουν τα οιστρογόνα, τα οστά σας γίνονται λεπτότερα και έχουν υψηλότερο κίνδυνο οστεοπόρωσης, με αποτέλεσμα να σπάνε πιο εύκολα. Θα πρέπει να σας ενημερώσει ο γιατρός σας ότι για τις γυναίκες γύρω από την ηλικία της εμμηνόπαυσης ο κίνδυνος να υποστεί μια γυναίκα κάταγμα είναι χαμηλή, και η ΟΘΥ μειώνει περαιτέρω αυτό τον κίνδυνο στο μέλλον. Το όφελος αυτό διαρκεί μόνο όσο παίρνετε θεραπεία, αλλά μπορεί να διαρκέσει περισσότερο αν έχετε πάρει θεραπεία για μεγάλο χρονικό διάστημα.
-
Kan pıhtıları (venöz tromboembolizm)
HRT tabletlerinin (ancak yamalar veya jeller değil), damarlarınızda kan pıhtısı geliştirme riski daha yüksektir. Halihazırda kan pıhtılaşması riskinin yüksek olduğu bir gruptaysanız (örneğin, obezseniz) ve almayı düşünüyorsanız, tablet yerine yama veya jel kullanabilirsiniz. Ailenizde kan pıhtısı öyküsü varsa veya başka bir sebepten dolayı yüksek risk grubundaysanız, HRT almadan önce bir hematoloji uzmanına görünebilirsiniz.
-
Kalp hastalığı ve inme (kardiyovasküler hastalık)
Araştırmalar şunu gösteriyor:
HRT’ye 60 yaşından önce başlarsanız, kardiyovasküler hastalık riski artmaz. Ayrıca HRT, kardiyovasküler hastalıktan ölüm riskini etkilemez. Bununla birlikte, HRT tabletleri (ancak yamalar veya jeller değil) inme riskini biraz arttırabilir. Fakat 60 yaş altı kadınlarda inme riskinin çok düşük olduğunu unutmamak gerekiyor.
-
Meme kanseri
Araştırmalar menopozdaki kadınlarda şunları gösteriyor:
Yalnızca östrojen içeren HRT, meme kanseri riskinde çok az değişikliğe neden olur veya hiç değişikliğe neden olmazken, östrojen ve progestojen içeren HRT meme kanseri riskini arttırabilir. Uzun süre hormon replasman tedavisi alırsanız bu risk daha yüksek olabilir, ancak tedaviyi bıraktığınızda tekrar düşer.
-
Tip 2 diyabet
HRT, tip 2 diyabet riskini arttırmaz. Halihazırda tip 2 diyabetiniz varsa, HRT’nin kan şekerinizi olumsuz etkilemesi pek olası değildir.
-
Osteoporoz
Yumurtalıklarınız östrojen üretmeyi bıraktığında, kemikleriniz incelir ve osteoporoz riski artar, bu da onların kırılmasını kolaylaştırır. Doktorunuzun sizi menopoz yaşı civarındaki kadınlarda kırık geçirme riskinin düşük olduğu ve HRT’nin gelecekteki bu riski daha da azalttığı hakkında bilgilendirmesi gerekir.
-
Kas gücü kaybı
Menopoza girdiğinizde kas gücünüzü kaybedebilirsiniz ve hormon replasman tedavisi bunu iyileştirebilir. Ancak günlük aktivitelere ve egzersize devam etmek de önemlidir.
-
Demans
HRT’nin demans gelişme riskini etkileyip etkilemediği şu anda bilinmemektedir.
-
HRT’yi başlatma ve durdurma
HRT almaya başladığınız zaman doktorunuz size neler bekleyeceğinizi söylemelidir. İlk 3 ayda bir miktar vajinal kanama olması yaygındır (rahmi olan kadınlar için). İlk 3 ayda beklenmedik bir kanamanız olursa ilk randevunuzda doktorunuzu bilgilendiriniz. Bu ilk 3 aydan sonra olursa hemen doktorunuza haber veriniz.
-
HRT’yi durdurma
HRT’yi bırakmayı düşündüğünüzde, hemen durdurabilir veya dozu kademeli olarak azaltabilirsiniz. Tedavi aniden kesilirse bazı menopoz semptomları yaşayabilirsiniz, ancak kademeli olarak kesilirse bunlar daha hafif olabilir.
-
Erken menopoz (erken yumurtalık yetmezliği)
Menopoz 40 yaşından önce ortaya çıkarsa erken menopoz (veya erken yumurtalık yetmezliği) olarak adlandırılır.
-
Teşhis
Erken menopoz teşhisi, yaşınız ve belirtilerinizin yanı sıra aileniz ve tıbbi geçmişiniz hakkındaki bilgiler (örneğin, menopoza neden olduğu bilinen bir tıbbi tedavi gördüyseniz) dikkate alınarak konulur. 40 yaşın altındaysanız ve hiç adet görmüyorsanız veya çok az adet görüyorsanız, FSH (folikül uyarıcı hormon) düzeylerini ölçmek için kan testi yaptırmalısınız. FSH seviyeleri adet döngünüz sırasında farklı zamanlarda değiştiğinden dolayı testin 4-6 haftada tekrarlanması gerekir.
-
Erken menopoz tedavisi
Erken menopoz tedavisi genellikle HRT veya kombine hormonal kontraseptif içerir. Doktorunuz size açıklamalıdır ki: menopozdan sonra gelişebilecek olan osteoporoz ve diğer durumlara karşı bir miktar koruma sağlaması için, en azından doğal menopoz yaşınız gelene kadar tedaviye devam etmeniz önemlidir. Kardiyovasküler hastalık ve meme kanseri gibi durumların riski yaşla birlikte artar ve 40 yaşın altındaki kadınlarda çok düşüktür. Hem HRT hem de kombine kontraseptif hap kemik sağlığı için iyidir. Ayrıca hormon replasman tedavisi, kan basıncınız için kombine kontraseptif haptan daha iyi olabilir. Ek olarak bilinmelidir ki, HRT bir kontraseptif değildir.
Öte yandan, hormon tedavisi bazı kadınlar için uygun değildir, örneğin meme kanseri veya östrojenlerin tetiklediği bir kanser türü geçmişiniz varsa..
